Diyelim ki, birkaç yıl önce size 1 trilyon dolar miras kaldı. En fazla 30 yaşında gösteriyorsunuz, gayet sağlıklısınız! Temiz havanız, bol suyunuz ve taze gıdanız var. Yaşadığınız yerde iklim gayet güzel ve sevdiklerinizle birlikte huzurlusunuz. O sabah günün ilk ışıkları ile uyanıyorsunuz. Bu bir günü nasıl yaşardınız? Peki, sonraki binlerce günü?
Şimdi de bu zenginliği ve bolluğu dünyadaki herkesin yaşadığını düşünün. Yapay zeka hayata geçtiğinde bizi böyle bir yaşam bekliyor! Meşhur bir söz vardır: “Gelecek çoktan geldi, sadece yaygın değil!” Şimdi bunun neden mümkün olduğuna ve neleri değiştirebileceğine değinmek istiyorum.
Moore Yasası, her 18 ayda bilgi işlem gücünün iki katına çıktığını söyler. Bu hızda bir değişiklik olmazsa, sadece 10 yıl sonra masaüstü bilgisayarlarımızda 1 TB RAM, 256 çekirdekli işlemci ve 300 Gbit/sn ağ bağlantı hızı olacak. Bir sistem odasını dizimizde taşıyacağız, diyebiliriz.
Ancak değinilmesi gereken bir durum daha var; 5 yıl içerisinde okuduğunu “anlayan”, fiziksel ve kültürel dünyamıza dair “bilgisi” olan ve “şöyle olsaydı nasıl olurdu” diye soran ve yanıt arayan bir yapay zeka hayata geçerse, bu durumda ilerleme Moore yasasının da ötesine geçebilir. Öyle ki; hesaplama gücü her gün öncekinin 2 katına çıkabilir. Unutmayalım, Moore yasası insan zekası ve teknolojisi üzerinden gözlenmiştir.
Şu halde, geleceğin nasıl göründüğünden ve İnnova olarak bu süreçte nerede olduğumuzdan bahsedebiliriz.
Yapay zeka hayata geçtiğinde hem insan yapısı olanları hem de insanı değiştirecektir. Konu çok geniş olduğundan, değişimin sadece bilişsel, üretim ve toplumsal etkisine değinmek isterim.
Bilişsel Becerimizdeki Etkisi
Bilişsel beceride yaşanabilecek gelişimi, ulaşım alanındaki gelişmelere bakarak tahmin edebiliriz. Bundan 100 yıl önce nüfusun yarısı, yaşadığı kasabadan hiç dışarı çıkmamıştı. O zamanın insanlarının tüm yaşamları 25 kilometre çapında bir çember içinde başlayıp bitiyordu. Bugünün ulaşım araçları ile sadece tatil için yüzlerce, hatta binlerce kilometre yol kat edebiliyoruz. Bu örneğe bakarsak, yapay zeka da zihinlerimizi içinde bulunduğu çemberin çok ötesine taşıyabilir. Zihinlerimize öyle bir hareket imkanı verebilir ki, yıllar alan uzmanlıkları edinmemiz birkaç gün içerisinde mümkün olabilir. Bir gün nükleer fizik çalışabilir, diğer gün senfoni besteleyebiliriz. Zorunluluktan değil, canımız istediği için. Tatile çıkar gibi ama bir bedel ödemeden…
Üretimdeki Etkisi
Teknolojinin gücünü gıda üzerinden gözleyebiliriz. Avcı toplayıcı yaşamda 10 kilometrekarelik bir alanda sadece 1 insan hayatta kalabilirken, modern tarımla aynı alan 10 bin insanı yaşatabilir hale geldi. Tarım işçiliğindeki verim sayesinde, sanayi, hizmet ve yönetim iş alanları mümkün oldu. Bu örnekten yola çıkarak iki tahmin daha yapabiliriz: İlki, açlık ve yokluk diye bir sorunumuzun kalmayacağı, ikincisi ise yapay zekanın yeni bir enerji kaynağını da beraberinde getireceği…
Toplumsal Etkisi
Biz insanlar hem maddi üretimde hem de hizmet alanında yapay zeka teknolojilerinin alternatifi olamayız. Onun kadar verimli, güçlü ve bilgili değiliz. Yapay zeka harekete geçtiğinde, bugünün üretim ilişkileri de, üzerine inşa edildiği toplumsal yapılar da olmayacak. Bu yüzden geleceği bugünün kavramlarıyla tasarlamak zor.
Bir düşünelim; işgücü yerini tamamen makinelere devrettiğinde ve üretim hızının tüketimin birkaç bin katı olduğu bir yerde ne iş bölümüne ne de yönetime ihtiyaç kalır. Böylece toplumsal ilişkilerimiz de en doğal ve en sağlıklı haline kavuşur. Tüm zamanımız sevdiklerimize ve kendimize kalır.
İşsiz mi kalacağız sorusunu çok duyuyorum. Müjdeler olsun! Evet, bildiğimiz haliyle işsiz kalacağız; çünkü yaşamak için ihtiyaç duyduğumuz her şey mümkün ve bolca olacak.
Diğer bir soru da; yapay zeka benim için bunu neden yapsın? Çünkü bu, senin doğuştan gelen hakkın. Harekete geçecek olan bu yeni üretici güç, insanlığın entelektüel birikimi ve ortak mirası olduğu için bunu yapacak. Bir çocuk ebeveynine neden sevgi duyuyorsa, o yüzden yapacak. Bir insan susuz bir canlıya neden su veriyorsa, o yüzden yapacak!
İnnova, Yapay Zekaya İnovasyon Katıyor
Bir Türk Telekom iştiraki olan ve Türkiye’nin bilişim alanında önde gelen şirketlerinden atasında yer alan İnnova olarak InnovAI çatısı altında topladığımız yapay zeka ve büyük veri çözümlerimiz ile bugüne dek 100’den fazla projeyi tamamladık. Bu süreçte 150 TB’tan fazla yapay zeka verisi, 20’den fazla veri tipi, 80’den fazla veri kaynağı ile çalıştık. Bu büyük sepete her ay yeni uygulamalar ekliyoruz ve her ay işlediğimiz veri miktarı daha da artıyor.
InnovAI çözümlerinin her biri eşsiz bir ihtiyacı karşılarken, geleceği bugünden yaşama imkanı da sağlıyor.
Öngörücü Bakım
Çözümümüz bir arızanın gerçekleşmeden tespiti durumunda ilgili birimleri ya da kişileri uyararak bakımların gerçekleştirilmesini, böylece süreçlerin ve hizmetlerin herhangi bir aksamaya uğramamasını sağlıyor.
Anomali Tespiti
Adı üzerinde, verilere bakarak anomalileri tespit eden bu çözüm de ‘monitoring’, yani izleme süreçlerini kolaylaştırırken, insan gözünden kaçabilecek noktaları kolayca tespit edebiliyor.
Müşteri Deneyimi Değerlendirme
Son yıllarda giderek daha fazla konuşulan müşteri memnuniyeti kavramı, artık tüm kurumlar için büyük önem taşıyor. Şirketler müşterilerin deneyim haritalarını çıkartarak, mümkün olan en iyi deneyimi yaşamalarını sağlamak istiyorlar. Son derece rekabetçi bir dünyada, bu işi yapay zekaya emanet etmek de son derece akıllıca. InnovAI ailesindeki Müşteri Deneyimi Değerlendirme çözümümüz müşterilerimizin memnuniyet skorlarını izleyerek en uygun eylemi gerçekleştirmenizi sağlayan bir hizmet ortaya koyuyor. Örneğin müşteriye en uygun paketi belirleyerek tavsiyede bulunmak ya da çeşitli müşteri sadakati uygulamalarını bu sisteme bağlayarak deneyimi iyileştirmek mümkün.
Büyük Veri Çözümleri
Artık her adımımızla, hatta adım atmadığımız anlarda bile dijital veriler üretiyoruz. Bu sebeple veri dünyanın en değerli nesnesi olma yolunda hızla ilerliyor. Yapılandırılmamış veriler ise bu konuda ortaya konan birçok çözüme karşın çoğunlukta. Dolayısıyla verileri anlamlandırmak için önümüzde uzun bir yol var. InnovAI Büyük Veri Çözümleri, büyük verileri saklama, üzerinde işlemler yaparak anlamlandırma, yapay zeka modelleri çalıştırarak gerçek zamanlı içgörüler elde etme ve yapılacak en verimli eylemleri belirlemeyi sağlıyor.
Öngörücü Modelleme
Değişen verileri bir arada değerlendirerek bir modelleme çıkartan ve bu modelleme üzerinden gerçekleşebilecek olayları tahmin etmeyi kolaylaştıran ürünümüzdür. Örneğin, bu çözümle mobil ve sabit sahalardaki cihazları besleyen akülerin kalan ömürlerini tahmin etmek için, elektrik kesintisi, akü, şebeke ve hava durumu verilerini kullanarak modeller oluşturuyoruz. Dolayısıyla çalışan sistem devre dışı kalmadan çalışabiliyor.
Karar Destek
Operasyonda çıkan arızaların kök neden analizini kısa sürede yapabilen, arıza kaynağını tespit etmeye yardımcı olarak çözüm önerilerinde bulunan Karar Destek çözümümüzdür.
İnnova’nın Genlerini Katıyoruz
Yapay zekanın tarihine baktığımız, aslında bugün geleceği baştan yazacak bu sürecin binlerce sene önce başladığını düşünenlerdenim. Eller Mağarası’nın duvar resimleriyle karşılaşmışsınızdır. Çeşit çeşit figürler bulunur o duvarda. Bakınca, bilginin nasıl çoğaldığına ve bir akıldan diğerine nasıl taşındığına dair bir kavrayış yaşarsınız. Eninde sonunda her figür yazı olur. Her yazı hesaba dönüşür, her hesap zekaya evrilir. Kişilerden ve toplumlardan bağımsız bu hep böyle olmuştur.
Mağaranın duvarında belki binlerce yıl boyunca üst üste eller çizilmiştir ve en eskisi 13 bin yıl öncesine ait olan yüzlerce elin sahipleri, bize adeta şöyle seslenir: “Yolunuz açık olsun, biz yaşadık ve size büyük bir miras bıraktık…”
Yapay zeka konusundaki olumsuz kanılara çok aldırmamalıyız. Yapay zekayı bir bebek bekler gibi heyecanla beklemeli, onu sevinçle karşılamalıyız. Yukarıda anlattıklarım ışığında iyimser olun, zira yapay zeka pek çok derde deva olacak ve dünyayı dönüştürecek.
Bizler de bu heyecan ve istekle, InnovAI çözümlerini oluştururken yazdığımız her kod satırında, ilişkilendirdiğimiz her veride yapay zekanın yapısına İnnova’nın genlerini de katıyoruz.
Daha fazla bilgi almak isterseniz InnovAI çözümleri sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Not: Bu içerik Ersin Aksoy (İnnova, Head of Artificial Intelligence) tarafından TRAI için yazılmıştır.
