“Borçlularınızı 7/24 Takip Eden Yapay Zeka”

TRAI ekosisteminde yer alan yapay zeka startuplarından Crede, finansal olmayan veriye ve süreçsel ilişkilere odaklanan bir yazılım süiti olan CredIS platformunu geliştirdi.

Dijital dünyada önümüzden alacak riski ile ilişkili çok miktarda veri akıp geçiyor. Pek çoğu hiç kullanılmıyor ya da çok geç fark ediliyor. Daha da önemlisi aralarındaki ilişkileri araştıracak kadar ne insan gücümüz var ne de finansal imkanlarımız. Normal şartlarda yüzlerce uzmanın çalışmasını gerektirecek takip süreçleri yerine; CredIS borçlular ile ilgili verileri metinlerin içerisinden çıkarıyor, tehlikeli olabilecek olay silsilelerini tanımlıyor ve ilgili ekiplere özet olarak sunuyor.

CredIS’in ayrıntılarını gelin Crede kurucusu Ahmet Kocamaz’dan dinleyelim:

Birçok firmanın finansal açıdan sağlıklı görünmesine ve yüksek risk skorlarına sahip olmasına rağmen batabildiklerini hepimiz gözlemliyoruz. Bu da gösteriyor ki, finansallar ve ödeme performansı dışında farklı açılardan bakmamız gerekiyor. 

Neden açık veri?

Açık veri tam bu noktada önemli unsur olarak karşımıza çıkıyor. Önümüzden risk değerlendirmesi amacıyla kullanılabilecek pek çok verinin aktığını hepimiz biliyoruz ama kimse bu haberlerden ve makalelerden oluşan karmaşık veriyi nasıl değerlendireceğini tam olarak bilmiyor. Ayrıca bu veri içerisindeki bir anlık veriden ziyade, zincir olayların daha anlamlı olması çok daha muhtemel. Yani hem metin içerisindeki bilgiyi almak hem de aynı anda verinin geçmişine bakabilmek gerekiyor. 

Crede bu ihtiyacı nasıl saptadı ve neye odaklandı? 

Öncelikle dijital ya da dijitalleşebilir ortamda ne kadar veriye ulaşabileceğimize baktık.  Ve basılı gazetelerimizin %98’ini dijitalde bulabildiğimizi gördük. Kamu, haberler ve işletme web siteleri olmak üzere 3 temel açık veri kaynağına odaklandık. Bu kaynakları incelerken özellikle yerel kaynaklarda çok önemli bilgiler bulunduğunu tespit ettik. Ulusal haber kanallarının girmediği detaylara, konumları gereği yerel kanallar girebiliyordu. Bugün 944 yerel gazete ve haber kaynağını 7/24 takip ediyoruz. 

Peki sadece veriyi almak yeterli mi? 

Hayır. Bu süreçte sadece veriyi almak yeterli olmuyor. İçlerindeki faydalı veriyi insan olmaksızın sadece bilgisayarlar ile almak gerekiyor. Çünkü haftada 18 milyondan fazla haberi tarıyoruz ve burada manuel bir yapının kaldıramayacağı bir yükten bahsediyoruz. O nedenle gerçekten akıllı ve tam otomasyon yazılımları geliştirmek zorundayız. 

Veriden bilgiye ulaştıktan sonra ise, sürece yani ‘patern’e bakmamız gerekiyor. Çoğu zaman bir risk istihbaratı üretmemiz için 3 ya da daha fazla olayın arka arkaya gelmesi gerekiyor. Bu da geriye dönük ciddi bir analiz yapılması anlamına geliyor. Takip ettiğimiz 3 milyona yakın firmanın son 3 yılda kamuya açık ortamdaki tüm verilerini kronolojik olarak sıralayan ve üzerindeki tüm zincir olayları analiz eden bir platformdan bahsediyoruz. 

Patern analizlerini yapıp, tehlikeli (batık ve temerrüt doğuran) paternleri de tespit ettikten sonra bu kıymetli bilgileri algoritmalarımızla alıp finans profesyonellerine sunuyoruz. 

Ve CredIS platformu doğdu!

Tüm bu işlemleri tek bir elden otomasyon ile yapabilmek için CredIS’i, finansal olmayan veriye ve süreçsel ilişkilere odaklanan bir yazılım süiti olarak geliştirdik. Bunu yaparken de diğer uygulamalar ile kolaylıkla entegre olabilen bir mimari kurduk.

CredIS, öncelikle kredi/borç verme sürecinin tüm adımlarında kullanılıyor. Tahsis aşamasında, geçmiş istihbaratı kontrol ediyor, sahtecilik ihtimalini sorguluyor, bilançodan hızlı skor üretiyor, işletmenin ortak ve yöneticilerinin başka işletmelerdeki ilişkilerini ve bu işletmelerin durumlarını sorguluyor. 

İkinci adımda, yani borç oluştuktan sonra, borçlunun 7/24 takip edilmesi ve olumsuz bir durum oluştuğunda anında bildirilmesi için erken uyarı kurgusu yapılıyor. Bu süreçte erken uyarı için hiçbir insan müdahalesine ihtiyaç bulunmuyor. Uzmanlar CredIS önyüzleri ve kendilerine sistemden gelen e-mail’leri üzerinden oluşacak tüm riskli durumları takip edebiliyor. 

CredIS hayatımızı nasıl kolaylaştırıyor?

Normal şartlarda yüzlerce uzmanın çalışmasını gerektirecek takip süreçleri, CredIS tarafından tek bir kişinin dakikalar içerisinde aksiyon alabileceği ve ilgili ekiplere atama yapabileceği bir şekilde sunuluyor. 

Borç tahsilatsızlığa düştüğünde ise işletmeler çoğunlukla yok oluyor ama kişiler ticaret hayatlarına devam ediyorlar. CredIS, bu kişileri takibe alıp hukuki takip yapılabilecek bir işlem olduğu anda alarm veriyor. Borcuna sadık olmayan kişiler, bir süre gayri resmi çalıştıktan sonra yeterince zaman geçtiğini düşünerek bir noktada resmi işlem yaparak görünür oluyorlar. 

İşte tam bu noktada CredIS devreye giriyor ve ilgili istihbaratı hiç vakit kaybetmeden uzmanlara iletiyor.

CredIS hangi sektörlere ve nasıl hizmet ediyor?

Bugün bu süiti finans kuruluşlarıyla birlikte, ödeme sistemleri, üretim (bayi yapıları için), enerji sektörü ve distribütörler de kullanıyor çünkü; her vadeli alışverişi bir kredi olarak değerlendirebiliriz. Daha önce risk ile ilgili objektif ve analitik bilgiye ulaşamayan kurumlar da CredIS sayesinde artık bu bilgiye ulaşabiliyor. 

Müşterilerine vadeli ürün/kredi veren işletmeler, istihbarat ve sonrasında bakiye kapanıncaya kadar geçen sürede erken uyarı kapsamında CredIS üzerinde takip ediliyor. Kurumlar, müşterilerindeki çeşitli anomalileri ve şirket yöneticilerinin diğer şirketlerindeki aktivitelerini görüntüleyebiliyor.

Bayi/acente yapısına sahip işletmeler, bu bayilerin sağlığını takip etmek için sıklıkla erken uyarı kurguları kuruyor. Bayilerdeki tüm hisse, adres, ceza ve benzeri hareketler ya da yerel haberlerde haklarında çıkan haberler anlık olarak takip ediliyor. Burada sigorta acentelerine özel bir durum da mevcut: CredIS, Türkiye’de faaliyet gösteren tüm sigorta acentelerinin kuruluş ve fesihlerini takip ediyor ve aynı zamanda ekosistemdeki değişimleri de anında raporluyor. Bu sayede sigorta şirketleri sahtecilik nedeniyle sözleşmeleri fes olan ya da pazar boşluğu/fırsatı yaratan acenteleri görebiliyor. 

Tedarikçiler ise genellikle ana firmanın finansal değil ama tedarik zinciri riski yaşadığı işletmeleri oluşturuyor. Kapanmaya ya da finansal soruna dair erken uyarı sinyali veren tedarikçileri hızla yedeklemek gerekiyor. CredIS bu noktada sorun ortaya çıkmadan aylar önce yol gösterici bir rol üstleniyor. 

CredIS değişen ve gelişen pazar koşullarına nasıl uyum sağlıyor?

3 yıl süren ve halen devam eden AR-GE çalışmalarımızın sonunda CredIS onlarca kurumsal müşteriye hizmet eden bir veri ve istihbarat kaynağına dönüştü. CredIS ile kamuya açık kaynaklardaki bilgiyi sadece raporlamıyor, aynı zamanda risk bakış açısı ile de anlamlandırıyoruz. 

Bu sayede klasik finansal analizler ile görülemeyen riskleri anında ve erken safhada risk uzmanlarına ulaştırabiliyoruz.