TRAI Girişimler Haritası’nda yer alan startuplardan, tarımı yapay zeka ile dönüştürerek tarım 5.0 kapsamında sürdürülebilir teknolojiler geliştirmeyi amaçlayan Move ON’un kurucusu ve CEO’su Ömer Faruk Koç sorularımızı yanıtladı.
– MOVE ON nasıl ortaya çıktı? Kendinizi ve ekibinizi tanıtabilir misiniz?
MOVE ON “Yapay zeka tabanlı tarım teknolojileri” mottosuyla tarımda yeni nesil yapay zeka tabanlı derin teknolojiler geliştiren yalın bir girişim. Baba mesleği dolayısı ile uzun yıllardır çiftçilik ve tarımla ilgilenirken problemleri tespit ederek, bir taraftan da bilgisayar yüksek mühendisi şapkamla tarımsal yapay zeka teknolojileri geliştirmek üzere MOVE ON’u kurdum. 2 Yıllık Ar-Ge çalışmaları sonunda, bir taraftan ürünlerimizi ticarileştirirken, bir taraftan da ekibimize Co-Founder & CSO unvanıyla uzun yıllardır yurtdışı firmalarında iş geliştirme çalışmaları yapmış olan Çetin KOSİFOĞLU dahil oldu. Ekibimizde benim gibi hem çiftçi çocuğu hem de mühendis olan, yaptığımız iş neticesiyle yazılım, yapay zeka, elektrik-elektronik gibi multidisipliner yetkinliklere sahip, sektörü ve teknolojiyi bilen genç, yetenekli arkadaşlarımız var. Şu anda sekiz kişilik ekibimizle tarımı yapay zeka ile dönüştürerek tarım 5.0 kapsamında sürdürülebilir teknolojiler geliştirmek için çalışıyoruz. İstanbul’da yerleşik olan ve tüm Türkiye’ye hizmet veren bir firmayız. Kısa sürede Ar-Ge aşamasını bitirerek beş adet satışımızla ilk ürünümüzü pazarda doğruladık ve yeni projelerimizi geliştirmeye devam ediyoruz.
– Yapay Zeka tabanlı ürün ve servisleriniz nedir? Kullanıcı firmalar tarafında ürettiği katma değeri ve başarı hikayenizi paylaşabilir misiniz?
MOVE ON olarak biz, yapay zeka, sensör füzyonu ve IoT teknolojileri ile traktörleri değiştirip dönüştürerek otonom hale getiren dünyadaki dört firmadan biri olarak Türkiye’deki tek firmayız. Mobilite çözümlerine entegre edilen otonomi teknolojilerinin off-road tarafında yani tarımsal otonomi ve yapay zeka alanında faaliyet gösteriyoruz. Hedefimiz tarımı yapay zeka ile dönüştürmek. Bu ana hedefin altında ise “Tarımda verimsizlikleri sıfıra indirmek”, “Operatör/insan gereksinimini ortadan kaldırmak” ve “Tarımsal veri platformu oluşturmak” üzere üç tane alt hedefimiz var. Biz tarımdaki bu dönüşümü hasattan başlayarak ekime doğru geri gitmek suretiyle yapıyoruz. Dolayısı ile ilk aşamada hasata odaklandık.
“TAS” adlı çim hasatı sırasında traktörler için eller serbest sürüş imkanı sağlayan kitimizle çimlerin sıfır fire ile hasat edilmesini sağlıyoruz. TAS kitimizi ticarileştirerek “Tarımda verimsizlikleri sıfıra indirme” hedefimize ulaştık. Bu hedefimizle ve müşterilerimizin ürünlerini daha değerli hale getirme yaklaşımımızla ilk başarı hikayemizi yazdık. TAS kitimizi kullananlar yapay zeka ile traktörlerini değiştirip dönüştürerek eller serbest sürüş yapabilir hale getirebiliyorlar. Bu sayede hasattaki yüzde 10’luk verimsizlik maliyetlerini sıfıra indirebiliyor; ürün rekoltelerini iyileştirebiliyor; traktörü kullanması gereken kalifiye operatör ihtiyacına gerek duymuyor ve gece- gündüz çalışabilen sisteme sahip olabiliyorlar. Ek olarak TAS kitimiz 60 dekar arazide dört ay gibi çok kısa bir sürede yatırım geri dönüşü de sağlıyor.
Şu an ikinci hedefimiz olan operatör/insan gereksinimini tamamen ortadan kaldırmak için çalışıyor ve tarımsal yapay zeka ile traktörler için seviye 4 otonomiye, tarım 5.0 ile birlikte geçmeye çalışıyoruz. “TASAI” adlı kitimiz ile kelime anlamı “çekmek” olan traktörleri özüne döndürerek üzerinde hiç bir zaman operatör olmadan tarlada kendi başına çalışabilir kılıyoruz. Yapay zeka ve bilgisayarlı görü yazılımları ile birlikte sensör füzyonu teknikleri ve IoT sensörlerle donattığımız traktörlerin tarlada işini icra ederken önüne engel çıktığında durmasını veya engelin etrafından dolaşmak suretiyle yeni rota planlaması yapmasını sağlayabiliyoruz. Aynı zamanda görsel ölçüm ve bitki algılama yazılımlarımız ile traktörlerin bitkilerin sıra aralarında milimetrik hassasiyetle dolaşmasını, bitkileri ve yabancı otları ayırt ederek sadece yabancı ot üzerine ilaç sıkmak suretiyle kimyasal kullanımının azaltılmasını, görüntü verilerinden bitki sağlığı analizi/büyüme eğrisi analizi ve toprak analizi gibi çözümleri sunabiliyoruz. Patent ve marka tescilleri ile uluslararası buluş fuarlarından gümüş madalya alan TASAI kitimizle konuya sadece traktörü değiştirip dönüştürmek odaklı yaklaşmıyor, traktörün önüne veya arkasına takılan ataçmanların da yapay zeka yazılımlarımızla konuşabilir ve daha efektif çalışabilir olmasını sağlıyoruz. Bunun için ISOBUS ve CANBUS gibi altyapıları kitimize dahil ettik. TASAI kitimizin dahil olduğu traktörün üzerindeki kamera ve lidar gibi görsel donanımlarımız ve yapay zeka yazılımlarımızla çıkardığımız anlamları pülverizatör, gübre makinesi, çapa makinesi vb gibi, traktörün ataçmanlarına göndererek tarlada ekili olan bitkilerin hasat öncesi ilaçlama, gübreleme ve çapalama vb gibi gelişim süreçlerini de optimize ederek bitkilerin sağlıklı ve efektif yetişmelerini/büyümelerini sağlayabiliyoruz.
“Hedefimiz Tarımda Veri Yoksunluğunu Ortadan Kaldırmak”
Üçüncü hedefimizse bugün ülkemizin ve tüm dünyanın problemi olan tarımda veri yoksunluğunu ortadan kaldırarak tarımsal operasyonları daha efektif yönetmek. Bunun için bizim tarafımızda üretiyor ve geliştiriyor olduğumuz kitlerimizle tarıma dokunduğumuz her noktada sahadan verileri alarak bulut ortamına anlamlandırılması için yedekleyebilme ve sonrasında işleyebilme kabiliyetlerimizle çalışıyoruz. Fakat tarımın sadece bir kişi veya kurumu için değil, tüm dünyayı ve insanlığı ilgilendiren, operasyonel süreçleri çok fazla olan bir sektör olması dolayısı ile üçüncü hedefimize ulaşmak için kamu kurumları, özel sektör, çiftçiler, ziraat mühendisleri…vb gibi sektördeki oyuncularla iş birlikleri yaparak ortak “tarımsal veri platformu” oluşturmayı hedefliyoruz. Tarımsal büyük veriden yapay zeka ile geçmiş yılların deneyimleri ve günümüz toprak, bitki, meteoroloji vb gibi şartlarını bir arada analiz eden ve platformu kullanan kişi ve kurumlara en verimli aksiyon öngörüsünde bulunan kolaboratif çalışma ile tarımı ve tüm sektörü birlikte kalkındırarak geleceğe taşıyabilecek bir platform için ise bugünden çalışmalarımıza başladık.
– Bir yapay zeka girişimi olarak Türkiye yapay zeka ekosistemini nasıl görüyorsunuz? Fırsatlar ve engelleri nasıl yorumluyorsunuz?
Yapay zeka artık hayatımızın her alanında. Özellikle son yıllarda hem globalde hem de ülkemizde bir çok yapay zeka şirketinin bir çok yeni teknolojiler geliştirdiğini görüyoruz. Fakat “Tarımsal Yapay Zeka” konusunu çalışan dünyada sayılı firma var. Özellikle son yıllarda yaşadığımız pandemi tarımın ve üretimin ne kadar önemli olduğunu tüm insanlık olarak bizlere hatırlattı. Pandemiden önce kurulmuş ve tarımsal yapay zeka alanında çalışan nadir firmalardan biri olarak, ekosistemde var olmaktan mutluluk duyuyoruz. İnsanlığın temeli olan tarımı yapay zeka ile geliştirmek ve kalkındırmak için daha çok “tarımsal yapay zeka” çalışılmasının gerektiğini düşünüyoruz.
Diğer TRAI Girişim Başarı Hikayeleri’ni okumak için tıklayınız
