Insilico Medicine isimli Hong Kong merkezli bir biyoteknoloji start-up şirketi, idiyopatik pulmoner fibrozis adı verilen bir akciğer hastalığına yönelik olarak INS018_055 adlı ilacı geliştirmiştir. Bu ilaç, akciğerlerde skar oluşumuna yol açan kronik bir hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Ulusal Sağlık Enstitüleri’ne göre, son yıllarda yaygınlığı artan bu hastalık ABD’de yaklaşık 100.000 kişiyi etkilemektedir ve tedavi edilmezse iki ila beş yıl içinde ölüme neden olabilmektedir.
Insilico Medicine’in kurucusu ve CEO’su Alex Zhavoronkov, “Bu, tamamen generatif yapay zekâ tarafından üretilen ve insan klinik denemelerine ulaşan ilk ilaçtır. Özellikle Faz II denemelerine hastalar da dahil edilir. Daha önce diğer yapay zekâ tarafından tasarlanan ilaçlar klinik denemelerde kullanılmış olsa da bizim ilacımız yeni bir yapay zekâ tarafından keşfedilen bir hedefe ve tasarıma sahip olan ilk ilaçtır.” açıklamasını yapmıştır. Algoritmalara odaklandığımızı belirten Zhavoronkov, şirketin kuruluşundan itibaren yeni moleküllerin keşfedilmesi ve tasarlanması konusunda gelişmiş bir teknolojiyi daha da geliştirme hedefinde olduğunu ifade etmiştir.
Yeni ilacın keşif süreci 2020 yılında başlamıştır ve mevcut tedavilerle ilgili zorlukları aşmak amacıyla bir “uzay görevi” niteliği taşımaktadır. Zhavoronkov, Insilico’nun yaşlanma ile ilişkili olduğu için kısmen idiyopatik pulmoner fibrozis’e odaklandığını belirtmiştir. Ancak şirketin yapay zekâ tarafından kısmen üretilen başka iki ilacı daha bulunmaktadır. Bunlardan biri Covid-19 ilacı olup birinci faz klinik denemelerde kullanılmaktadır, diğeri ise kanser ilacıdır ve özellikle “katı tümörlerin tedavisi için bir USP1 inhibitörü” olarak bilinmektedir. Bu ilaç da yakın zamanda FDA onayı alarak klinik denemelere başlamıştır.
Insilico, test popülasyonunu ABD ve Çin’deki 40 merkezde 60 katılımcıya genişletme planları yapmaktadır. Eğer mevcut ikinci faz çalışması başarılı olursa, daha geniş bir kohortla başka bir çalışma yapılacak ve ardından potansiyel olarak yüzlerce katılımcıyla üçüncü faz çalışmalara geçilecektir.
Kaynak: https://www.cnbc.com/2023/06/29/ai-generated-drug-begins-clinical-trials-in-human-patients.html
